Türkiye’nin Sigara İle İmtihanı
Ege Karcı, Berkay Tekin
Bir aile babası hayal edin, otuz yıllık bir sigara tiryakisi… Bir gün şiddetli öksürük ve mide bulantısı şikayetiyle gittiği doktorda sigara kullanımına bağlı olarak akciğer kanseri olduğunu öğreniyor. Tedavisi dünya tıbbı tarafından bulunamamış akciğer kanseri olduğunu öğrenen baba için zaman yavaşlıyor, saniyeler genişliyor, göğsü de bir o kadar daralıyor kabul etmekte zorlandığı gerçek karşısında. Bir de düşünün ki üç çocuk babası olan adam, eşi ve çocuklarını ortalama bir sene içerisinde terk edecek. Geri dönüş şansının olduğu otuz yıl… Ciğerlerin kirletildiği, bir dakikalık pişmanlığın bile içenin aklının ucundan geçmeyen o otuz yıl… Şimdi yaşamak, eşine ve çocuklarına elveda öpücüğü vermek, kalan zamanına pişmanlık duygusuyla beraber şükretmek için yaklaşık bir yıl… Varsayımla ele alınan bu senaryonun en kötü yanı iste benzer vakaların günümüz Türkiyesinde her gün yaşanıyor olması. Bununla birlikte sigara kullanımı “tiryakilik” noktasına gelmiş kitleler geleceğin bu koşullarda neler getirebileceğini hesaba katmıyor. Niye mi? Çünkü sigara fare zehri, siyanür gibi zehirlerden farklı olarak kullanıcıyı yavaş yavaş öldürüyor,şikayetlerzamanla ortaya çıkıyor fakat doktordan kötü haberi almak bir anda oluyor!
|
Günümüz dünyasında sigara, puro ve benzeri tütün ürünleri geçmiş yüz yıllara kıyasla üç misli fazla kimyasal içeriğe sahip. Başta sigara olmak üzere bütün tütün ürünlerinin içerisinde bulunan yüksek toksinli kimyasallar kullanıcıda bağımlılık dürtüsünü tetikliyor. Sigaraya bağımlı olan kullanıcıyı yüksek ihtimalle erken yaşta ölüm istatistiğiyle burun buruna. |
Türkiye, sigara nedeniyle ölüm oranında Dünya ikincisi! 31 Mayıs 2019 Tütüne Hayır Günü’nde Dünya Sağlık Örgütü ve Dünya Akciğer Vakfı Türkiye geneli sigara ölüm istatistiğini açıkladı. Yapılan araştırmalara göre Türkiye’deki erkeklerin yüzde 31’i tütün kaynaklı hastalıklar nedeniyle yaşamını yitiriyor. Erkeklerdeki sigara kullanımına bağlı ölüm oranı bir “bunalım ülkesi” olan Kuzey Kore’nin ardından dünyadaki en yüksek ikinci oran olduğu saptandı.
Aynı araştırmanın kadınlar cephesine bakıldığı zaman, sigara kullanımına bağlı ölüm oranı yüzde 12 olarak belirlendi. Kadınlarda saptanmış olan bu oran orta gelirli ülkeler ortalamasına denk. Etkinlikte Dünya Sağlık Örgütü, Uluslararası İstatistik Kurumu’nun yardımıyla Türkiye geneli bütünsel ölüm rakamlarını da açıkladı. Yapılan araştırmalar Türkiye’de her yıl 83 bin 100 kişisigara kaynaklı nedenlerle yaşamını yitirdiği sonucunu gözler önüne serdi.
Sigara kitleleri yavaş yavaş öldürüyor, bu süreçte binbir türlü sağlık problemlerini de beraberinde getiriyor. TOKİ kurum doktoru Tosun: “Sigara kullanıcının sadece ömrünü kısaltmıyor. Aynızamanda yaşam kalitesini de düşürüyor. Sigara kullananların hemen hemen hepsinde tat ve koku duyularında belirgin bir azalma, ağız kokusu ve diş eti hastalıkları, ilerleyen safhalarda da katarakt ve kemik erimesi görülmekte. Bu yüzden sigara kullanan bireyler sigarayı en kısa zamanda kendini telkin yöntemiyle ve ya çeşitli kurum ve kuruluşlara başvurarak bırakmalıdır. Genelde biz, sigara bırakma eyleminin yeni başlayan bireylerde daha kolay gerçekleştiğini gördük.”
Aynı araştırmanın kadınlar cephesine bakıldığı zaman, sigara kullanımına bağlı ölüm oranı yüzde 12 olarak belirlendi. Kadınlarda saptanmış olan bu oran orta gelirli ülkeler ortalamasına denk. Etkinlikte Dünya Sağlık Örgütü, Uluslararası İstatistik Kurumu’nun yardımıyla Türkiye geneli bütünsel ölüm rakamlarını da açıkladı. Yapılan araştırmalar Türkiye’de her yıl 83 bin 100 kişisigara kaynaklı nedenlerle yaşamını yitirdiği sonucunu gözler önüne serdi.
Sigara kitleleri yavaş yavaş öldürüyor, bu süreçte binbir türlü sağlık problemlerini de beraberinde getiriyor. TOKİ kurum doktoru Tosun: “Sigara kullanıcının sadece ömrünü kısaltmıyor. Aynızamanda yaşam kalitesini de düşürüyor. Sigara kullananların hemen hemen hepsinde tat ve koku duyularında belirgin bir azalma, ağız kokusu ve diş eti hastalıkları, ilerleyen safhalarda da katarakt ve kemik erimesi görülmekte. Bu yüzden sigara kullanan bireyler sigarayı en kısa zamanda kendini telkin yöntemiyle ve ya çeşitli kurum ve kuruluşlara başvurarak bırakmalıdır. Genelde biz, sigara bırakma eyleminin yeni başlayan bireylerde daha kolay gerçekleştiğini gördük.”
Tütüne hayır günü farkındalık konferansları ve sigaraya gelen yaptırımlarla sigarayı bırakmak isteyenlerin sayısı günden güne artıyor.
Türkiye genelinde Tütüne Hayır Günü kapsamında yapılan bilinçlendirme konferansları sayesinde büyük kitleler sigarayı bırakıyor. 2014 yılından beri yapılan bilinçlendirme konferansları sayesinde, seminere katılan 4.7 milyon kişi sigarayı bıraktı.
Yapılan seminerlerden bağımsız olarak, yeni yasaklar ve yaptırımlarsigara içme alanlarını kısıtlayarak sigara kullanımını azaltmayı öngörüyor. Tütün mamüllerinde düz ve standart paket uygulaması 5 Aralık 2019 itibariyle geçerli hale geldi. Yapılan düzenlemeyle birlikte eski tip paketlerin üretimine son verilirken, 5 Ocak 2020 itibariyle de eski tip paketlerin satılması tamamiyle yasaklandı. Bundan böyle sigara paketleri hem daha çarpıcı ve dikkat çekici fotoğraflar ve görseller içerecek, hem de tek tip siyah paket içinde satılacak. Doktorlar bu çalışmanın da sigaraya karşı bir antipati oluşturacağına inanıyor.
Artan sigara fiyatları da sigara kullanıcılarını sigara bırakma yoluna itiyor. Ankara Çankaya 4 No’lu Aile Sağlığı Merkezi Uzman Doktor Özcan:“ Sigarayı bırakmak isteyenlerin ve bununla ilgili başvuranların sayısı günden güne artmakta. Son zamanlarda gelenler ise genellikle işin ekonomik boyutundan yakınarak geliyor. Yani sigaraya gelen zamlar da insanları sigarayı bırakmaya itiyor.” diyor. Hatta bu zamlardan sonra oluşan başvuru yoğunluğundan, hastalara yetişmekte dahizorlanıldığını da ekliyor. 171 Sigara Bırakma Hattı ile ilgili de durum aynı. Zamlardan sonraki süreçte sigarayı bırakma adı altında gelen talepler, hatta yoğunluğa sebep oldu.
SİGARA BIRAKTIRMA KURUMLARI TÜRKİYE GENELİNDE GELİŞİYOR!
Türkiye İstatistik Kurumu’nun 30 Eylül 2019 tarihli raporuna göre Türkiye geneli sigara bıraktırma kurumlarının başarı oranı yüzde elli.
İstanbul Yedikule Sigara Bıraktırma Polikliniği merkezli yürütülen çalışmada Türkiye geneli sigara bıraktırma kurumlarının başarı oranı yüzde elli olduğu belirlendi. İstanbul Yedikule Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Sigara Bıraktırma Polikliniğinde geçtiğimiz 2019 yılında sigaradan kurtulmak isteyen yaklaşık 3 bin 500 kişiye destek verildi. Destek verilen kitleden bin 700 hasta sigara bıraktırma polikliniğinden sigarayı tamamen bırakmış halde ayrıldı. Geri kalan hastalar yakın takibe alındı.
Türkiye genelinde Tütüne Hayır Günü kapsamında yapılan bilinçlendirme konferansları sayesinde büyük kitleler sigarayı bırakıyor. 2014 yılından beri yapılan bilinçlendirme konferansları sayesinde, seminere katılan 4.7 milyon kişi sigarayı bıraktı.
Yapılan seminerlerden bağımsız olarak, yeni yasaklar ve yaptırımlarsigara içme alanlarını kısıtlayarak sigara kullanımını azaltmayı öngörüyor. Tütün mamüllerinde düz ve standart paket uygulaması 5 Aralık 2019 itibariyle geçerli hale geldi. Yapılan düzenlemeyle birlikte eski tip paketlerin üretimine son verilirken, 5 Ocak 2020 itibariyle de eski tip paketlerin satılması tamamiyle yasaklandı. Bundan böyle sigara paketleri hem daha çarpıcı ve dikkat çekici fotoğraflar ve görseller içerecek, hem de tek tip siyah paket içinde satılacak. Doktorlar bu çalışmanın da sigaraya karşı bir antipati oluşturacağına inanıyor.
Artan sigara fiyatları da sigara kullanıcılarını sigara bırakma yoluna itiyor. Ankara Çankaya 4 No’lu Aile Sağlığı Merkezi Uzman Doktor Özcan:“ Sigarayı bırakmak isteyenlerin ve bununla ilgili başvuranların sayısı günden güne artmakta. Son zamanlarda gelenler ise genellikle işin ekonomik boyutundan yakınarak geliyor. Yani sigaraya gelen zamlar da insanları sigarayı bırakmaya itiyor.” diyor. Hatta bu zamlardan sonra oluşan başvuru yoğunluğundan, hastalara yetişmekte dahizorlanıldığını da ekliyor. 171 Sigara Bırakma Hattı ile ilgili de durum aynı. Zamlardan sonraki süreçte sigarayı bırakma adı altında gelen talepler, hatta yoğunluğa sebep oldu.
SİGARA BIRAKTIRMA KURUMLARI TÜRKİYE GENELİNDE GELİŞİYOR!
Türkiye İstatistik Kurumu’nun 30 Eylül 2019 tarihli raporuna göre Türkiye geneli sigara bıraktırma kurumlarının başarı oranı yüzde elli.
İstanbul Yedikule Sigara Bıraktırma Polikliniği merkezli yürütülen çalışmada Türkiye geneli sigara bıraktırma kurumlarının başarı oranı yüzde elli olduğu belirlendi. İstanbul Yedikule Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Sigara Bıraktırma Polikliniğinde geçtiğimiz 2019 yılında sigaradan kurtulmak isteyen yaklaşık 3 bin 500 kişiye destek verildi. Destek verilen kitleden bin 700 hasta sigara bıraktırma polikliniğinden sigarayı tamamen bırakmış halde ayrıldı. Geri kalan hastalar yakın takibe alındı.
Süreç nasıl işliyor?
Hastaların öncelikle 171 Sigara Bırakma Hattı’nı arayıp randevu almaları veya Merkezi Hekim Randevu Sistemi üzerinden kayıt yaptırmaları ve randevu almaları bekleniyor. Sonrasında sigarayı bı- rakma konusunda bilgilendirme seminerleri ve doktor randevusu alarak görüşmeye geliyorlar. Özcan: “Her gelen hastaya direkt olarak ilaç vermiyoruz. Öncesinde hasta ile görüşüp gerekli bilgileri ediniyoruz. Bağımlılık durumu ile ilgili fagerström nikotin bağımlılık testini yapıp objektif olarak tüm verilerle kişinin kararlılığını değerlendirdikten sonra gerekliyse sigara bırakma ilacı öneriyoruz.” diyor. Bu teste göre İlaç kullanmaya gerek olmayan durumlarda nikotin bandı veya sakızı ile de tedavi uygulandığı belirten Özcan, ayrıca psikolojik destek sağlandığını da belirtiyor. Sürece başlayan hastaların aynı zamanda takibi de yapılıyor. Hastalar 171 sigara bırakma hattı tarafından belirli aralıklarla aranarak kontrol ediliyor.
Bir diğer yöntem ise; Allen Carr tarafından 2015 yılında oluşturulmuş Allen Carr yöntemi. 2018 yılında Allen Carr tarafından sigara içen insanların bilanço tablosu adlı istatistik araştırması gerçekleştirildi. Yapılan araştırmada sigaranın insan vücuduna verdiği zararların yanı sıra tüketici cebine verdiği zarar da cabası. Sigaranın Türkiye ekonomisine maliyeti günlük 50 milyon TL’yi buluyor. Bu açıdan bakıldığı zaman ekonominin sırtına yılda 20 milyar TL gibi ekstra bir yük biniyor. Allen Carr tarafından ortaya çıkarılan 20 milyar TL’lik bilanço sigara tüketiminden kaynaklı hastalıkların da tedavi maliyetiyle 50 milyar TL’ye fırlıyor. Allan Carr 1 Aralık Pazar günü 432. seminerini Türkiyede gerçekleştirdi. Allan Carr yöntemi oluşumundan bu yana Türkiye genelinde tam 10 milyon insana sigarayı bıraktırdı. Verdiği seminerlerde bilinçaltı, hipnoz tekniklerini uygulayan Allen Carr kitlelere çeşitli mantık teorileri ile ulaşıyor, sigara içmenin aslında hem insan ruhuna, hem kişilerin ekonomisine, hem de sağlığına etki ettiğini her seminerinde vurguluyor.
TOKİ kurum doktoru Tosun: “TOKİ Daire Başkanlığına Allen Carr yöntemini tanıtmaya gelen yetkililere görevli olduğum kurumdan 20 kişilik bir seminer ekibi oluşturdum. Allen Carrseminerisonrasında 20 kişiden 16’sı sigarayı bırakmış halde döndü. Yöntemi araştırdığımda katılımcılarda genel oranda yüzde 80 bir başarı görüldüğünü okudum. İç hastalıkları uzmanı olarak bu oranı oldukça yüksek ve başarılı buluyorum. 25 yıldır ağırsigara içen hastalarım bu yöntem sayesinde sigarayı tamamen hayatlarından çıkarmış durumdalar. Hipnoz ve psikoterapinin bu kadar etkin kullanılması büyük bir başarı.” diyor.
Sigara kullanıcıları yöntemlere nasıl tepki verdi?
Allen Carr yönteminin psikoterapi ve bilinçaltı telkin tekniklerinin ardından,seminere katılıp sigarayı bırakan kullanıcıların memnuniyet oranı çok yüksek. TOKİ Proje Yönetmeliği Görevlisi Köksal: “Allen Carr yöntemiyle tanışmadan önce tam 28 yıldır sigara kullanıyordum. Günlük stres, eski kocamdan ayrılışım ve yalnızlık yüzünden günde iki buçuk paket sigara içiyordum. Geçtiğimiz aralık ayında şiddetlenen öksürüklerim kurum doktorumuz Emine Tosun’un dikkatini çekmesi üzerine bu seminere yönlendirildim. Seminer sonrasında sigarayı tamamen bıraktım. Seminerde bize her 10 dakikada bir sigara içmemiz gerektiği vurgulandı. Sigara içtiğimiz esnada seminersahibi Allen Carr ile sohbet ettik ve aslında sigara içmemizin ne kadar gereksiz olduğuna dair konular ele alındı. En son sigaramı Allen Carr seminerinin olduğu 1 Aralık akşam 17:30 da içtim ve o günden sonra bir daha sigara kullanmadım.” diyor.
4 No’lu Aile Sağlığı Merkezi Sigara Bırakma Polikliniği hastalarından biri olan Hüseyin Cansever, sürecin kendi için çok olumlu geliştiğini vurguladı. Cansever: “Sigarayı bırakmak benim için hep başarmak istediğim fakat bir türlü adım atmaya cesaret edemediğim bir olaydı. Doktorumun verdiği ilaçla 1 ay içinde sigarayı tamamen bıraktım. Şu an 27 gündür hiç sigara içmiyorum. Çok mutluyum.” dedi.
KAYNAKLAR
Yazılı kaynaklar:
https://www.allencarr.com.tr/seminer-takvimi/
https://www.allencarr.com.tr/allen-carr-yontemi/allen-carr-yontemi-nedir/
https://www.allencarr.com.tr/hizmetlerimiz/grup-semineri/
http://www.psikiyatri.org.tr/halka-yonelik/46/nikotin-sigara-bagimliligi
http://www.haber7.com/guncel/haber/1000325-sigara-birakmaya-iliskin-ilginc-istatistikler
Sözlü kaynaklar:
Emine Tosun ile yapılan röportaj
İlkgül Köksal ile yapılan röportaj
Hüseyin Cansever ile yapılan röportaj
Ayfer Özcan ile yapılan röportaj
Hastaların öncelikle 171 Sigara Bırakma Hattı’nı arayıp randevu almaları veya Merkezi Hekim Randevu Sistemi üzerinden kayıt yaptırmaları ve randevu almaları bekleniyor. Sonrasında sigarayı bı- rakma konusunda bilgilendirme seminerleri ve doktor randevusu alarak görüşmeye geliyorlar. Özcan: “Her gelen hastaya direkt olarak ilaç vermiyoruz. Öncesinde hasta ile görüşüp gerekli bilgileri ediniyoruz. Bağımlılık durumu ile ilgili fagerström nikotin bağımlılık testini yapıp objektif olarak tüm verilerle kişinin kararlılığını değerlendirdikten sonra gerekliyse sigara bırakma ilacı öneriyoruz.” diyor. Bu teste göre İlaç kullanmaya gerek olmayan durumlarda nikotin bandı veya sakızı ile de tedavi uygulandığı belirten Özcan, ayrıca psikolojik destek sağlandığını da belirtiyor. Sürece başlayan hastaların aynı zamanda takibi de yapılıyor. Hastalar 171 sigara bırakma hattı tarafından belirli aralıklarla aranarak kontrol ediliyor.
Bir diğer yöntem ise; Allen Carr tarafından 2015 yılında oluşturulmuş Allen Carr yöntemi. 2018 yılında Allen Carr tarafından sigara içen insanların bilanço tablosu adlı istatistik araştırması gerçekleştirildi. Yapılan araştırmada sigaranın insan vücuduna verdiği zararların yanı sıra tüketici cebine verdiği zarar da cabası. Sigaranın Türkiye ekonomisine maliyeti günlük 50 milyon TL’yi buluyor. Bu açıdan bakıldığı zaman ekonominin sırtına yılda 20 milyar TL gibi ekstra bir yük biniyor. Allen Carr tarafından ortaya çıkarılan 20 milyar TL’lik bilanço sigara tüketiminden kaynaklı hastalıkların da tedavi maliyetiyle 50 milyar TL’ye fırlıyor. Allan Carr 1 Aralık Pazar günü 432. seminerini Türkiyede gerçekleştirdi. Allan Carr yöntemi oluşumundan bu yana Türkiye genelinde tam 10 milyon insana sigarayı bıraktırdı. Verdiği seminerlerde bilinçaltı, hipnoz tekniklerini uygulayan Allen Carr kitlelere çeşitli mantık teorileri ile ulaşıyor, sigara içmenin aslında hem insan ruhuna, hem kişilerin ekonomisine, hem de sağlığına etki ettiğini her seminerinde vurguluyor.
TOKİ kurum doktoru Tosun: “TOKİ Daire Başkanlığına Allen Carr yöntemini tanıtmaya gelen yetkililere görevli olduğum kurumdan 20 kişilik bir seminer ekibi oluşturdum. Allen Carrseminerisonrasında 20 kişiden 16’sı sigarayı bırakmış halde döndü. Yöntemi araştırdığımda katılımcılarda genel oranda yüzde 80 bir başarı görüldüğünü okudum. İç hastalıkları uzmanı olarak bu oranı oldukça yüksek ve başarılı buluyorum. 25 yıldır ağırsigara içen hastalarım bu yöntem sayesinde sigarayı tamamen hayatlarından çıkarmış durumdalar. Hipnoz ve psikoterapinin bu kadar etkin kullanılması büyük bir başarı.” diyor.
Sigara kullanıcıları yöntemlere nasıl tepki verdi?
Allen Carr yönteminin psikoterapi ve bilinçaltı telkin tekniklerinin ardından,seminere katılıp sigarayı bırakan kullanıcıların memnuniyet oranı çok yüksek. TOKİ Proje Yönetmeliği Görevlisi Köksal: “Allen Carr yöntemiyle tanışmadan önce tam 28 yıldır sigara kullanıyordum. Günlük stres, eski kocamdan ayrılışım ve yalnızlık yüzünden günde iki buçuk paket sigara içiyordum. Geçtiğimiz aralık ayında şiddetlenen öksürüklerim kurum doktorumuz Emine Tosun’un dikkatini çekmesi üzerine bu seminere yönlendirildim. Seminer sonrasında sigarayı tamamen bıraktım. Seminerde bize her 10 dakikada bir sigara içmemiz gerektiği vurgulandı. Sigara içtiğimiz esnada seminersahibi Allen Carr ile sohbet ettik ve aslında sigara içmemizin ne kadar gereksiz olduğuna dair konular ele alındı. En son sigaramı Allen Carr seminerinin olduğu 1 Aralık akşam 17:30 da içtim ve o günden sonra bir daha sigara kullanmadım.” diyor.
4 No’lu Aile Sağlığı Merkezi Sigara Bırakma Polikliniği hastalarından biri olan Hüseyin Cansever, sürecin kendi için çok olumlu geliştiğini vurguladı. Cansever: “Sigarayı bırakmak benim için hep başarmak istediğim fakat bir türlü adım atmaya cesaret edemediğim bir olaydı. Doktorumun verdiği ilaçla 1 ay içinde sigarayı tamamen bıraktım. Şu an 27 gündür hiç sigara içmiyorum. Çok mutluyum.” dedi.
KAYNAKLAR
Yazılı kaynaklar:
https://www.allencarr.com.tr/seminer-takvimi/
https://www.allencarr.com.tr/allen-carr-yontemi/allen-carr-yontemi-nedir/
https://www.allencarr.com.tr/hizmetlerimiz/grup-semineri/
http://www.psikiyatri.org.tr/halka-yonelik/46/nikotin-sigara-bagimliligi
http://www.haber7.com/guncel/haber/1000325-sigara-birakmaya-iliskin-ilginc-istatistikler
Sözlü kaynaklar:
Emine Tosun ile yapılan röportaj
İlkgül Köksal ile yapılan röportaj
Hüseyin Cansever ile yapılan röportaj
Ayfer Özcan ile yapılan röportaj
